Astronomowie po raz pierwszy rejestrują białego karła włączającego się i wyłączającego

Białe karły są jednymi z najlepiej zbadanych i poznanych obiektów niebieskich we Wszechświecie, ale wciąż potrafią nas zaskoczyć, gdy najmniej się tego spodziewamy. Astronomowie korzystający z należącego do NASA satelity TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) badali białego karła w układzie podwójnym gwiazd, gdy nagle zauważyli, że jest on włączany i wyłączany przez zaledwie 30 minut.

Naukowcy, kierowani przez dr Simone Scaringa z Centrum Astronomii Pozagalaktycznej na Uniwersytecie Durham w Wielkiej Brytanii, badali, w jaki sposób biały karzeł akreuje materię - co w nauce oznacza "pożera" - od swojego gwiezdnego partnera, kiedy zauważyli, że jasność białego karła nagle drastycznie spadła. Obserwacje te zostały opublikowane w czasopiśmie Nature Astronomy.

"Zaobserwowanie nagłego spadku jasności TW Pictoris w ciągu 30 minut jest samo w sobie niezwykłe, ponieważ nigdy nie zaobserwowano tego u innych białych karłów akrecyjnych i jest to zupełnie nieoczekiwane w kontekście naszego zrozumienia tego, jak te układy muszą się przemieszczać przez dysk akrecyjny" - mówi dr Skaringi. "Wygląda na to, że się włącza i wyłącza".

Takie przesunięcie nie jest niezwykłe dla innych obiektów, takich jak gwiazdy neutronowe, ale po raz pierwszy zostało zaobserwowane u białego karła, co czyni je szczególnie interesującym dla astronomów badających fizykę "akrecji".

Akrecja to proces, w którym ogromne ilości materiału gromadzą się ze źródła w wirującym dysku wokół jego środka ciężkości, który powoli pochłania materiał. Najbardziej znane są pierścienie Saturna, podobnie jak dysk otaczający supermasywną czarną dziurę w centrum galaktyki M87.

"Ponieważ dysk potrzebuje miesięcy, aby się wyczerpać, obserwacja spadku jasności TW Pictoris w ciągu 30 minut była zupełnie nieoczekiwana" - dodaje dr Skaringi. "Sądzimy, że TW Pictoris nie doświadcza gwałtownego wyczerpywania się dysku, ale jakiegoś rodzaju rekonfiguracji pola magnetycznego białego karła, które gwałtownie wypycha krawędź wewnętrznego dysku na zewnątrz, czyniąc go ciemniejszym".

Obserwacje te mogą okazać się ważnym krokiem w naszym zrozumieniu zachowania akrecyjnego, ponieważ białe karły są znacznie bardziej powszechne we Wszechświecie niż gwiazdy neutronowe czy czarne dziury, które również są dobrze znane, ale słabo poznane.

Źródło: techradar, eurekalert